Emaille pannen; gebruik en onderhoud

Je hebt nikkelallergie of wilt milieuvriendelijke pannen en je bent op zoek naar een pan die goed is voor je gezondheid, het milieu en je allergie. Of je hebt ze al op het fornuis staan. Na een dagje in de keuken merk je dat je nieuwe pannen niet hetzelfde zijn als je oude pannen. Je eitje bakt aan in de stalen anti-aanbakpan, de kip brandt aan in de emaille pan en de pannenkoeken blijven plakken in de gietijzeren pan. Wees gerust, je hebt écht wel goede pannen gekocht, je moet nu alleen nog even weten hoe je ze moet gebruiken. Het werkt namelijk een beetje anders dan de pannen die je waarschijnlijk gewend bent. Laten we beginnen met emaille pannen.

Lees meer over gebruik en onderhoud van glazen pannen en ovenschalen.

Lees meer over gebruik en onderhoud van stalen en gietijzeren pannen.

Emaille: gebruik en tips

Voor zowel de kook- als de bakpannen geldt dat de pan nóóit leeg verhit mag worden. Voordat je het gas aanzet, giet je er wat olijfolie in, boter, water of wat je dan ook gaat koken in de pan. Zorg er ook voor dat de pan tijdens het koken niet droog komt te staan.

De pan geleidt de warmte erg goed en zal snel de inhoud opwarmen. Zet het gas wat lager dan je gewend bent, om aanbranden te voorkomen. Gebruik altijd het deksel op de pan, om zo nog meer energie of gas te besparen. Zorg dat de vlam van het vuur niet buiten de rand van de pan komt. Ook voor andere hittebronnen (electrisch, keramisch of inductie) geldt dat de warmtebron niet groter mag zijn dan de pan.

Het voordeel van een emaille pan met emaille handgreep, is dat de pan in de oven kan. Wanneer de pan een emaille of ijzeren handgreep heeft, gebruik dan altijd een pannenlap of droge doek, de grepen worden namelijk heet.

Emaille is hard en krasvast, je kunt er gerust met een gewoon mes in snijden, zonder krassen te krijgen. Ik gebruik echter nooit heel scherpe messen om te snijden in de pannen. Wanneer je ijzeren of RVS keukengerei gebruikt in de pan kunnen er donkere streepjes in de pan komen. Dit is geen kras in het emaille, maar een streep van het ijzeren keukengerei op het emaile. Gebruik bij voorkeur houten of silicone keukengerei, dit is goed voor de pan en bovendien nikkelvrij.

Je moet er ook op letten dat je niet met kracht met metalen voorwerpen op de rand van de pan slaat (bijvoorbeeld met een stamper of garde), dit kan de emaille aan de binnenkant beschadigen. Een andere voorzorgsmaatregel is om nooit koud water in een warme pan te gieten, én zet een warme pan nooit op een koud oppervlak.

Emaille koekenpannen zijn erg handig in gebruik. Ik gebruik het vaak voor het bakken van groenten. Beetje olijfolie in de pan, groenten erbij en in een mum van tijd is het klaar. Eiwitrijke producten zoals vlees en vis kun je beter niet in een emaille pan klaarmaken. Dit geldt ook voor eieren en pannekoeken. Gebruik hiervoor een gietijzeren of stalen pan.

Afwassen en opbergen

Emaille mag nooit in de vaatwasser en moet altijd met de hand worden schoongemaakt. Ik ben een grote fan van de vaatwasser, maar ik ben een nóg grotere fan van mijn mooie emaille pannen die ervoor zorgen dat ik geen nikkel binnen krijg. Het afwassen met de hand heb ik er dan ook graag voor over. De pan is eenvoudig schoon te maken. Gewoon met warm water, een mild afwasmiddel en een doekje of eventueel sponsje. Gebruik geen metalen schuursponsjes, die kunnen het emaille beschadigen. Voor aangekoekte pannen laat je de pan even weken in warm water met wat afwasmiddel.

En wat te doen als de pan heel erg is aangebrand? Geen probleem. Giet warm water en een beetje afwasmiddel in de pan en laat een paar minuten weken. Daarna gewoon afwassen met een sponsje en je zult zien dat het snel en makkelijk schoon te maken is. Als dat niet helpt laat je het water even koken in de pan, de aangekoekte resten koken dan los. Als dat niet werkt gebruik ik een beetje bicarbonaat om het schoon te wrijven, maar dit is niet vaak nodig.

Droog de pan na het afwassen droog met een schone doek. Zet de pan op zijn plek en bescherm hem met bijvoorbeeld een stoffen panbeschermer.

En dan nog het slechte nieuws. Een emaille pan kan ook kapot. Wanneer de pan beschadigd is, er zit een diepe kras of er is een stukje van het emaille eraf aan de binnenkant, dan moet je de pan helaas weggooien. Door de beschadiging komt nikkel vrij en de pan is niet meer veilig te gebruiken. Wanneer de beschadiging aan de buitenkant zit, maar de binnenkant is nog helemaal goed, geen probleem. Het ziet er misschien niet zo mooi uit, maar de pan is nog prima te gebruiken.

Eigen ervaring

Ik heb ruim twee jaar geleden emaille pannen (kookpannen en koekenpannen) aangeschaft en gebruik deze dagelijks. Overschakelen op kokkerellen in emaille pannen was geen probleem, ik was er al snel aan gewend. En wanneer het fout ging (er brandt nog wel eens wat aan), dan is dit snel en zonder al te hard schrobben weer schoon te maken. Het gewone afwaswerk is ook een makkie. Ik heb nog nooit pannen gehad die ook na jarenlang gebruik zo makkelijk en snel schoon te maken zijn en nog steeds anti-aanbak zijn!

Gaat er dan nooit wat mis? Jawel hoor, er zijn wel wat beschadigingen in mijn mooie pannenset. In één pan zit aan de binnenkant een klein krasje (waarschijnlijk door een zeer scherp mesje), wat ik nu niet meer gebruik. En er is een glazen deksel kapot…… dat had ik op de grond laten vallen. Voor de rest is alles in prima conditie en verwacht ik er nog decennia mee te kunnen doen.