Om er achter te komen of je inderdaad last hebt van systemische nikkelallergie zul je dit via een provocatietest, ook wel stresstest genoemd, zullen moeten vaststellen. In het kort komt het er op neer dat je voor een periode zoveel mogelijk nikkel in je voeding vermijdt. Aan het eind van deze periode provoceer je je lichaam, door een grote hoeveelheid nikkel te consumeren. Wanneer je klachten krijgt, heb je last van systemische nikkelallergie. Wanneer je na een paar dagen na de stresstest nog geen klachten hebt, heb je geen systemische nikkelallergie. In het laatste geval kun je weer gewoon eten.
Goed, dan gaan we beginnen.
Dag 1 t/m 3.
Eet alleen voedingsmiddelen van lijst 1 (zie hieronder).
Voor zowel het vlees als vis geldt dat het puur natuur moet zijn. Dus geen kant-en-klare marinades of smaakjes. Het beste is 100% vlees of vis, dus zonder andere ingrediënten. Dat betekent ook geen marinades, kruiden of korstje. Maar ook geen hamburger of worst. Ook vleeswaren zijn vaak bewerkte producten. Kijk altijd naar de ingrediëntenlijst! Je kunt dus wel een biefstuk naturel bakken en zelf zout en peper toevoegen, maar een gemarineerde biefstuk mag niet. Rosbief kan bijvoorbeeld wel, maar gesneden kipfilet of cervelaat niet.
Voor melk en zuivelproducten geldt dat ook dit puur natuur hoort te zijn. Dat betekent volle melk, en niet mager of halfvol. Hetzelfde geldt voor yoghurt, hier mag bovendien ook geen smaakje aan zitten. Vind je gewone yoghurt zonder zoete toevoeging (bijvoorbeeld suiker of honing) te zuur, probeer dan eens Griekse yoghurt. Ook hier geldt; kijk goed naar de ingrediëntenlijst. Zitten er rare dingen in (niet-natuurlijke toevoegingen), laat het dan staan en kies voor een ander product.
Zuivelproducten moeten van dierlijke afkomst zijn, bijvoorbeeld koe, geit of schaap. Plantaardige zuivelproducten zijn niet toegestaan. Hetzelfde geldt voor sojaproducten. Beiden zitten boordevol nikkel.
Eet alleen boter (ingrediënten; ten minste 80% melkvet en verder niets). Als er meer ingrediënten inzitten is het geen boter en kun je het beter laten staan. Margarine zit namelijk boordevol nikkel en dient te worden vermeden.
Het enige brood dat je mag eten is wit zuurdesembrood. Volkorenbrood heeft een hoog nikkelgehalte. De “gezonde bruine boterham” is dan ook voor nikkelisten helemaal niet gezond. Let bij het kopen van brood op de ingrediëntenlijst; het enige rijsmiddel moet zuurdesem of desemcultuur zijn. Vaak wordt zuurdesem verkocht waar gist in zit, dit moet je vermijden. Dit brood is vaak te vinden bij een reformzaak. Kun je in de buurt geen wit desembrood vinden? Start dan met witbrood gemaakt van gist. Liefst met zo min mogelijk ingrediënten , dus kijk weer goed op de verpakking.
Om te bakken gebruik je een klein beetje olijfolie, extra vergine van koude persing uiteraard, geen geraffineerde olie, want dat is te sterk bewerkt. Bakken met een beetje boter (echte boter, geen margarine) kan ook.
Aardappel mag je eten met mate, dat wil zeggen 2 kleine aardappelen per dag. De schil mag je dan weer niet eten (daar zit meer nikkel in). De aardappel kun je koken in water en eten met een beetje olijfolie of boter (geen jus uit een pakje) of vleessappen van een stukje gebakken vlees in olijfolie of boter. Je maakt zelf een beetje jus door vlees te bakken, uit de pan te halen wanneer het klaar is en een klein beetje water in de pan te doen en de aanbaksels een beetje los te koken, dat is dan je jus. Ook bakken in de pan of oven met een beetje olijfolie kan.
Om eten te bereiden gebruik je het liefst geen nikkelhoudend materiaal. Roestvrijstalen pannen bevatten nikkel. Het kan zijn dat al je pannen nikkel bevatten. Voordat je al je pannen weggooit en investeert in nikkelvrij materiaal, wacht eerst de diagnoseperiode af. Wanneer blijkt dat je inderdaad last heb van systemische nikkelallergie is het sterk aan te raden nikkelvrije pannen te kopen. Kook in ieder geval niets in aluminium, liefst ook geen Teflon of andere anti-aanbakpannen. Roestvrijstalen pannen kun je eventueel wel gebruiken in deze periode, wanneer je niets anders hebt. Pyrexglas, 100% staal en emaille zijn nikkelvrij en kunnen met een gerust hart gebruikt worden.
Drink veel water! Dit klinkt een beetje als een open deur, maar om je lichaam te reinigen van nikkel zul je veel water moeten drinken. Drink geen frisdrank of andere drankjes en (uiteraard) ook geen alcohol. Na deze detox-periode (zonder alcohol lijkt het helemaal op een detoxperiode) mag je wel weer wat alcohol drinken.
Vermijd sigarettenrook!
Om het jezelf wat makkelijker te maken kun je je voorbereiden. Bedenk van te voren wat je wilt eten, stel een menu samen en zorg dat je het eten in huis hebt. Zo weet je op dag 2 dat je bijvoorbeeld als tussendoortje yoghurt mag eten en hoef je niet te gaan bedenken wat je allemaal niet mag eten op het moment dat je erachter komt dat je trekt hebt. Deze eerste dagen zijn erg lastig. Het eten is zeer eentonig en gewoon supersaai. Je mag geen biertje of glas wijn drinken om jezelf te belonen met al dat harde werk. Maar hou vol. Een goede diagnose kan alleen gesteld worden, wanneer je je strikt aan het dieet houdt.
Dag 4 tot en met 28 of 42
De diagnoseperiode duurt minimaal 4 tot 6 weken. Ik heb zelf dit dieet gedaan voor 6 weken, omdat ik er zeker van wilde zijn dat er zo min mogelijk nikkel in mijn lichaam zou zitten voordat ik aan de stresstest zou beginnen.
Je kunt nu beginnen met het introduceren van voedingsmiddelen uit lijst 2 (zie hieronder). Op dag 4 kies je één voedingsmiddel uit dat je gaat eten. Vervolgens eet je de komende 4-5 dagen geen nieuwe dingen. Wanneer je geen reactie krijgt na 4-5 dagen, (bijvoorbeeld buikpijn, diarree, het soort klachten kan variëren van persoon tot persoon), kun je weer iets nieuws introduceren, wederom één voedingsmiddel. Het idee hiervan is dat je zo er achter komt waar je wel en niet tegen kunt. Wanneer je op één dag meerdere dingen introduceert, en je krijgt een reactie, dan weet je nog niet wat je problemen geeft en moet je weer van voor af aan beginnen. Zo eet je bijvoorbeeld op dag 4 hetzelfde als de eerste drie dagen plus komkommer. Dit basisdieet + komkommer eet je in dag 4 t/m 7. Op dag 8 introduceer je bijvoorbeeld ijsbergsla. Op dag 8 t/m 12 eet je dan het basisdieet + komkommer + ijsbergsla. En zo ga je verder met voedingsmiddelen introduceren in je dieet.
Langzaam aan begint je eentonige dieet een heel klein beetje minder eentonig te worden. Op dag 4 begon ik met het eten van ijsbergsla. Vroeger was ik nooit zo’n fan van ijsbergsla, ik vond het een beetje een flauwe hap. Ik had nooit gedacht dat ik zó blij zou zijn met het eten van een bakje ijsbergsla zonder dressing! Want ijsbergsla betekent puur ijsbergsla, met helemaal niets extra’s. Later kun je nog wat extra’s toevoegen zoals citroensap. Maar ook citroen is een nieuw voedingsmiddel van lijst 2 dat je op bovenstaande wijze opnieuw moet introduceren in je dieet.
Tijdens deze hele periode geldt dat je je moet houden aan het dieet. Doe je dit niet, dan kan er geen goede diagnose worden gesteld en heb je al het werk voor niets gedaan. Zorg er verder voor dat je niets eet wat bekend staan om het uitlokken van allergische reacties, zoals aardbeien, kiwi, paddestoelen etc.
Laatste dag; de stresstest (dag 29 of 43)
Dit is het moment waarop je hebt gewacht. Binnen korte tijd zul je weten of je systemische nikkelallergie hebt of niet. De hele voorgaande periode heb je je goed gehouden aan het dieet, en vandaag kun je los gaan. Je eet de hele dag eten dat rijk is aan nikkel. Hoe jouw menu er vandaag uitziet, kun je helemaal zelf beslissen. Kies vooral de dingen uit die je erg gemist hebt de afgelopen periode. Zorg er wel voor dat je bij elke maaltijd nikkelrijk eten binnenkrijgt (dus ook ontbijt en tussendoortjes). Zorg voor variatie en overdrijf niet. Wanneer je na dit dieet binnen 10 minuten een hele reep chocola naar binnen propt krijg je gegarandeerd buikpijn. Dan weet je nog niet of de buikpijn van de chocola (oftewel nikkel) komt, of omdat het een teveel aan chocola ineens is (ook mensen die geen SNAS hebben kunnen buikpijn krijgen van het eten van een hele reep chocola in één keer).
Geniet van deze dag en van al dat lekkere eten. En nu is het afwachten. Het kan zijn dat het een aantal dagen duurt voordat je een reactie krijgt. Systemische nikkelallergie is namelijk een voedselintoleratie met vertraagde reactie. Bovendien is het zo dat er niet een standaardreactie is, dit variëert van persoon tot persoon. Mogelijke reacties kunnen zijn; diarree, obstipatie, buikpijn, vermoeidheid, acne, eczeem.
In mijn geval had ik de stressdag gepland in het weekend op een rustige dag zonder verplichtingen en afspraken. Ik was al wekenlang bezig met het samenstellen van mijn stressmenu. Het hield me ook op de been tijdens de saaie maaltijden gedurende de diagnoseperiode. Het vooruitzicht van een dampende kom linzensoep, een goed glas rode wijn en die heerlijke zoute haring met uitjes was genoeg om weer een bordje witte rijst weg te kunnen werken die eerste weken.
Lijst 1: toegestane voedingsmiddelen
- vlees (bijvoorbeeld kippenbout, biefstuk, runderlapje)
- vis, zoals kabeljauw, zalm (vers of diepvries), dorade (geen haring, makreel, schaal- en schelpdieren)
- melk en zuivelproducten (liefst zo puur mogelijk)
- aardappel (zonder schil)
- wit zuurdesembrood
- matze crackers (oranje verpakking van Hollandia)
- witte pasta van durummeel (gewone Italiaanse pasta zoals Barilla of DeCecco. Geen maispasta of glutenvrije pasta).
- zout en peper
- suiker (ongeraffineerd) en honing, in kleine hoeveelheden
Lijst 2: toegestane voedingsmiddelen in kleine hoeveelheden
- komkommer
- witte rijst
- witte bloem (tarwe of spelt)
- fruit (behalve peren, pruimen en abrikozen)
- fruitspread (alleen zelfgemaakt of biologische spread)
- koffie (max 1 per dag, geen capsule)
- ei
- ijsbergsla, courgette, paprika, pompoen
Lijst 3: te vermijden voedingsmiddelen
- alle voedsel in blik
- alle kant-en-klaar voedsel
- bouillon (pot, blik, blokjes, poeder)
- sausjes en jus (tenzij helemaal zelf gemaakt, dus niet uit een pakje)
- asperges
- paddenstoelen
- ui
- spinazie
- tomaat
- peulvruchten
- soja en sojaproducten
- wortel
- volkorenmeel en volkorenproducten
- mais en maisproducten (bijvoorbeeld cornflakes en maismeel)
- peer
- pruimen
- gedroogd fruit
- noten en zaden
- thee
- chocola en cacao
- margarine
- onnatuurlijke gist en andere chemische rijsmiddelen
- haring en oesters
- schaal- en schelpdieren
- bloemkool
- kool
Lees hier in welke voedingsmiddelen veel en weinig nikkel zitten