Stalen en gietijzeren pannen: gebruik en onderhoud

Stalen en gietijzeren pannen zijn de béste antiaanbakpannen. Ze zijn zelfs beter dan pannen met een speciale anti-aanbaklaag. Zo maak je de perfecte gebakken aardappelen in een stalen of gietijzeren pan met goudbruin, krokante aardappeltjes. Ook een biefstuk maak je moeiteloos perfect klaar in een stalen pan. Maar de manier waaróp je deze pannen gebruikt verschilt met die van standaard pannen. Om te beginnen meer info over de stalen pannen.

Lees meer over gebruik en onderhoud van glazen pannen en schalen.

Lees meer over gebruik en onderhoud van emaille pannen.

Stalen pannen: gebruik en tips

Voordat je begint moet je de pan inbranden voordat je deze voor het eerst gebruikt. Haal de pan uit de verpakking en was met heet water (géén afwasmiddel). Giet een laag zonnebloemolie in de pan en verwarm op het vuur, laat de olie kokend heet worden. Laat de olie een beetje afkoelen (om brandwonden te voorkomen) en giet de olie weg. Was de pan weer met heet water (géén afwasmiddel). Giet vervolgens een paar druppels olie in de pan en smeer uit over de gehele binnenkant van de pan met behulp van een stukje keukenpapier. De pan is nu klaar voor gebruik. De pan heeft nu al een donkere kleur gekregen. Door gebruik zal de pan nog donkerder worden. Hoe donkerder de pan, hoe hoger de anti-aanbakkwaliteit van de pan.

Nu is het tijd om daadwerkelijk te gaan bakken. Zet de pan leeg op het vuur en laat op middelhoog heet worden. Na een paar minuten zal de pan gaan “walmen”; je ziet de warmte van de pan opstijgen (kleurloos). Pas op dat er geen donkere walm vanaf komt, dan is de pan te heet en zijn olieresten aan het verbranden. Wanneer de pan goed heet is, zet je het vuur wat laag. Wacht een minuutje en giet dan pas olie in de pan. Wacht tot de olie goed heet is. Dit kun je zien door de pan een beetje te bewegen, wanneer de olie vloeibaarder is geworden is het heet genoeg. Voeg nu pas het eten toe aan de pan. Je kunt ook boter gebruiken, maar ik gebruik vooral olijfolie om te bakken in de stalen pannen. Op deze manier kun je bijvoorbeeld die perfecte aardappeltjes bakken.

Perfecte biefstuk bakken

Een biefstuk bakken gaat een beetje anders. Begin hetzelfde als hierboven door de pan goed heet te laten worden. Zet het vuur wat lager, zodra de pan op temperatuur is. Giet een beetje olijfolie over de biefstuk (niet in de pan) en strijk uit over de hele biefstuk (boven- en onderkant). Bestrooi met zout en peper. Leg vervolgens de biefstuk in de pan en wacht een paar minuten voordat je de biefstuk omdraait. De eerste minuten zal de biefstuk vastplakken aan de pan en is het moeilijk om deze om te draaien. Heel kort gezegd, als de biefstuk nog vastplakt is het nog niet klaar om omgedraaid te worden. Nadat je de biefstuk hebt omgedraaid, bak je de biefstuk nog een aantal minuten totdat het de juiste garing heeft bereikt. Je draait de biefstuk dus maar één keer om in de pan en laat hem verder met rust. Haal de biefstuk uit de pan, leg op een warm bord en bedek met een glazen deksel. Laat de biefstuk nu een paar minuten rusten.

Tips

Gebruik géén zure producten in de pan. Het zuur zal de anti-aanbaklaag uit de pan verwijderen (de pan wordt weer licht van kleur) en de anti-aanbaklaag zal weer opnieuw moeten worden opgebouwd door gebruik.

De pan geleidt de warmte erg goed en zal snel de inhoud opwarmen. Zet het gas wat lager dan je gewend bent, om aanbranden te voorkomen (dit doe je overigens pas nadat de pan helemaal op temperatuur is gekomen). De pan houdt de warmte ook langer vast dan andere pannen, ook nadat de hittebron is uitgezet.

Zorg dat de vlam van het vuur niet buiten de rand van de pan komt. Ook voor andere hittebronnen (electrisch, keramisch of inductie) geldt dat de warmtebron niet groter mag zijn dan de pan.

Het voordeel van een stalen pan met stalen handgreep, is dat de pan in de oven kan. Wanneer de pan een stalen handgreep heeft, gebruik dan altijd een pannenlap of droge doek, de grepen worden namelijk heet.

Staal is hard en krasvast, je kunt er gerust met een gewoon mes in snijden, zonder krassen te krijgen. Gebruik echter nooit heel scherpe messen om te snijden in de pannen, maar het liefst houten of silicone keukengerei, dit is goed voor de pan en bovendien nikkelvrij.

Een stalen pan kan goed tegen temperatuurschommelingen. Je kunt dus met een gerust hart een hete pan van het vuur nemen en direct op je granieten werkblad zetten.

Stalen koekenpannen zijn erg handig in gebruik als je eenmaal doorhebt hoe het werkt. Ik gebruik het vaak voor het bakken van vlees, vis, eieren en pannenkoeken. En natuurlijk voor perfect gebakken aardappelen.

Afwassen en opbergen

Een stalen pan mag nooit in de vaatwasser en moet altijd met de hand worden schoongemaakt.

De pan is eenvoudig schoon te maken. Gewoon met heet water, geen afwasmiddel. Houd simpelweg de pan onder een hete straal water en borstel schoon met een afwasborstel (ik gebruik een houten). Je kunt eventueel een sponsje gebruiken. Gebruik geen metalen schuursponsjes, die kunnen de zorgvuldig opgebouwde anti-aanbaklaag beschadigen. Wanneer een pan erg is aangekoekt, laat je hem even staan. Wanneer de pan is afgekoeld, zullen de aangekoekte resten al grotendeels zijn losgekomen. Schraap dan met een houten spaan de restjes uit de pan en was vervolgens af met heet water. Lukt het dan nog niet? Schuur de pan dan schoon met wat grof zeezout.

Droog de pan na het afwassen droog met een schone doek. Wanneer de pan helemaal droog is giet je een beetje olie in de pan. Wrijf met een keukenpapiertje de olie uit zodat de hele binnenkant van de pan is bedekt met een dun laagje olie. De olie zorgt ervoor dat de pan niet oxideert, zo voorkom je roestplekken. Berg de pan vervolgens op.

Gietijzeren pannen

De manier van eten bereiden in gietijzeren pannen is hetzelfde als in stalen pannen. Zet de pan op het vuur en laat goed heet worden. Temper de hittebron en giet na een minuutje wat olie in de pan (of boter). Wanneer de olie goed heet is, kun je het eten in de pan leggen.

Een gietijzeren braadpan is perfect om stoofpotjes in klaar te maken. Met een gietijzeren koekenpan maak je de beste pannenkoeken (zelfs beter dan in een stalen pan).

Na het afdrogen giet je wat olie in de pan en smeer je dat met een keukenpapiertje uit over de hele binnenkant van de pan. Vervolgens berg je de pan op, klaar om opnieuw te gebruiken.