Al jaren kook ik water voor thee in een emaille steelpannetje op het vuur. Vroeger had ik een waterkoker, maar die heb ik de deur uit gedaan vanwege nikkelallergie. Mijn ouderwetse emaille steelpannetje op het gasfornuis deed zijn werk en voorzag me van heet water zonder extra nikkel. Maar dit jaar is de situatie anders. Gas is verschrikkelijk duur en nu we zonnepanelen hebben, moet ik toch serieus gaan nadenken of het innemen van nikkel door gebruik van een waterkoker onvermijdbaar is.
Nikkelvrij water koken
Allereerst de mogelijkheden om nikkelvrij water te koken voor thee. Om te beginnen is glas natuurlijk helemaal nikkelvrij. Glazen fluitketels kun je net als RVS fluitketels op het fornuis zetten. Let wel: op een gewone inductiekookplaat kun je beter geen glazen kookwaar gebruiken. Een elektrische kookplaat van glaskeramiek is hiervoor wel geschikt. Kijk altijd goed naar de gebruiksaanwijzing van het product dat je wilt kopen, het soort fornuis dat geschikt is kan verschillen per product.
Emaille is een ander product dat vrij is van nikkel. Een steelpannetje is klein en makkelijk om water te koken voor een paar kopjes thee. Gebruik een deksel om sneller op te warmen en gas of energie te besparen. Nadeel van een pannetje, is dat het langer duurt om water te koken dan een elektrische waterkoker.
Dan is er natuurlijk de ouderwetse fluitketel. Een standaard fluitketel van RVS valt natuurlijk af (RVS bevat nikkel), maar een volledig emaille fluitketel is wel nikkelvrij. Let er dan op dat de binnenkant ook van emaille is, dat is immers het gedeelte waar het water mee in contact komt.
Elektrische waterkokers
Er zijn behuizingen die nikkelvrij zijn, zoals glas en kunststof, maar ook deze waterkokers hebben een nikkelhoudend element, het verwarmingselement, onder in de waterkoker. Een geheel nikkelvrije elektrische waterkoker is er niet (ik heb deze althans niet gevonden). Maar in welke soort waterkokers komt veel of weinig nikkel in het water terecht? Hier is onderzoek naar gedaan door o.a. het Beierse Staatsbureau voor Gezondheid en Voedselveiligheid (LGL) die verschillende waterkokers onderzocht.
Spiraal of plaatje
Onder in de waterkoker zit het verwarmingselement. Vaak is dit een plaatje, maar het kan ook een spiraal zijn. Het is juist dit verwarmingselement dat nikkel en andere metalen bevat. De nikkelionen worden door verhitting opgelost en worden vervolgens door het water opgenomen. Bij mensen met een nikkelallergie kan dit onder meer maag- en dramklachten en/of huidproblemen geven. Een plaatje is vaak gemaakt van een metaal dan nikkel bevat (vaak roestvrijstaal). Een verwarmingsspiraal is vaak gecoat met nikkel en geeft aanzienlijk meer nikkel af aan het water dan een plaatje.
Verder is uit onderzoek gebleken dat nieuwe waterkokers de hoogste nikkelwaarden afgeven aan het water. Ook wanneer de waterkoker is ontkalkt, zijn de nikkelwaardes hoger, doordat de zuren van azijn de nikkelwaardes doen stijgen in het gebruik na ontkalking. Na ongeveer 6 tot 10 keer gebruiken, gaan de nikkelwaardes weer naar beneden, naar een relatief lage afgifte. Het is daarom aan te raden om een nieuwe waterketel 6 tot 10 keer te gebruiken (ververs het water telkens) en hetzelfde geldt voor na het ontkalken van het apparaat.
Overblijvend water
Bij het koken blijft er vaak wat water over dat in de waterkoker blijft staan. Er is onderzocht wat de effecten zijn op het water nadat het 24 tot 48 uur in de ketel bleef staan. Gebleken is dat de nikkelwaardes drastisch toenemen in water dan 24 uur in de waterkoker bleef staan. Vooral voor degenen met nikkelallergie is het een goed idee om geen “oud” water te drinken, maar vers water te gebruiken.
Dan ten slotte nog de vraag hoe het zit met plastic waterkokers? In kunststof zit geen nikkel, maar ik wil toch echt geen kunststof waterkoker. Door het verwarmen van de kunststof komen allerlei chemicaliën vrij die ik niet in mijn thee wil hebben, zoals BPA (Bisfenol A) of ftalaten.
Nieuwe waterkoker
Uiteindelijk heb ik gekozen om een elektrische waterkoker met glazen behuizing aan te schaffen. Gezien de hoge gasprijzen, wil ik in ieder geval proberen om over te stappen op elektrisch. Er zal dan wel wat nikkel in mijn water terecht komen, maar als blijkt dat het totaal aan nikkelinname te veel wordt, zal ik wat strikter moeten zijn in mijn dieet om de dagelijkse nikkelinname beneden mijn niveau te houden.
Bronnen:
G Flint et al., Purity of food cooked in stainless steel utensils, Food Additives & Contaminants 14:2 (1997), 115-126
H. Lampel et al., Systemic Contact Dermatitis: Current Challenges and Emerging Treatments, Current Treatment Opties in Allergie 1 (2014), 348-357
T. Berg et al., The release of nickel and other trace elements from electric kettles and coffee machines, Food Additives and Contaminants 17:3 (2000), 189-196
test 08 / 2006, Hot Ware, 64-69
https://www.test.de/Wasserkocher: Gute ab 30 Euro | Stiftung Warentest
https://www.lgl.bayern.de/produkte/bedarfsgegenstaende/bg_lebensmittelkontakt/ue_2012_wasserkocher_nickel.htm (Abgerufen Juli 2019)
https://www.baliza.de/blog/files/nickelallergie-wasserkocher-kochtopf-edelstahl.html
You must be logged in to post a comment.